Η Επανάσταση στον Όσιο Λουκά, ξέσπασε στις 27 Μαρτίου 1821. Μια ημέρα πριν, μετά από μια πολύωρη σύσκεψη, οι οπλαρχηγοί και οι πρόκριτοι αποφάσισαν να αρχίσουν αμέσως την επανάσταση. Μια μέρα μετά λοιπόν, έγινε επίσημη έναρξη του Αγώνα με συγκινητική δοξολογία, στην οποία χοροστάτησαν ο επίσκοπος Σαλώνων Ησαΐας και ο επίσκοπος Ταλαντίου Νεόφυτος. Ο ξεσηκωμός της Λιβαδειάς ξεκίνησε τη μέρα εκείνη από το μοναστήρι του Οσίου Λουκά ώστε να σκορπίσει την ελευθερία .
Ύστερα από την επίσημη κήρυξη της Επανάστασης, ο δεσπότης Ησαΐας, έφυγε για τα Σάλωνα και ο Διάκος για να στρατολογήσει επαναστάτες. Πριν φύγει ο καπετάν Διάκος, αποφάσισε να χρησιμοποιήσει στον ξεσηκωμό τους ΟσιολουκαΪτες καλόγερους. Σ’ αυτούς έλαχε ο κλήρος να κάνουν την αρχή.
Επειδή ο Διάκος φοβόταν ότι, όταν σε λίγο ο βοεβόδας μάθαινε τον ξεσηκωμό, θα έπιανε Λιβαδείτες, για ασφάλειά του ήθελε κι αυτός να έχει στα χέρια του Οθωμανούς ομήρους.
Είχε πεποίθηση ο καπετάν Διάκος στο ράσο της Ρούμελης γιατί οι καλόγεροι ήταν από εκείνους που : << ρίχνανε στο θυμιατό μπαρούτι για λιβάνι >>
Θα ξεχύνονταν λοιπόν στο Δίστομο, που όπως είδαμε ζαμπίτης ήταν αυτός ο αδερφός του Χασάν αγά, με σκοπό να τον πιάσουν ζωντανό.
Αρματώθηκαν οι καλόγεροι και με μερικούς Κυριακάτες και Διστομίτες, ξεκίνησαν από το μοναστήρι. Αρχηγό και σημαιοφόρο είχαν τον Αραχωβίτη καλόγερο Μελέτιο Μελισσάρη. Στο μεταξύ, ειδοποιηθήκαν κρυφά και μερικοί Έλληνες από το Δίστομο να τους περιμένουν.
Όταν έφτασαν έξω από το χωριό, στα Διστομίτικα αμπέλια, άρχισαν τις μπαταριές. Φοβισμένοι οι Τούρκοι ταμπουρώνονται στα σπίτια τους. Ο ζαμπίτης με μερικούς δικούς του κλείνεται στον οντά.
Οι καλόγεροι και οι επαναστάτες Γραικοί, τους στρώνουν στο τουφεκίδι. Για να τελειώσουν γρήγορα μ’ αυτούς, βάζουν ολόγυρα από τα σπίτια φωτιά να κάψουν τους κλεισμένους. Ο ζαμπίτης αναγκάστηκε να παραδοθεί. Μαζί του κι άλλοι Οθωμανοί. Μερικοί που θέλησαν να αντισταθούν το πλήρωσαν με τη ζωή τους. Δέκα βρίσκουν τον θάνατο.
Ολοκληρώνοντας, από το μοναστήρι του Όσιου Λουκά, ο Θανάσης Διάκος, στρατολογώντας φτάνει στις 27 Μαρτίου, στη Δαύλεια. Την άλλη μέρα πηγαίνει στη Χαιρώνεια. Εκεί προστάζει τους Καπραιναίους να πιάσουν τους ενοικιαστές φόρων και να τους σκοτώσουν.
Αναστασία Στάμου Γ4
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:Τ.Λάππα,Λιβαδειά και Λιβαδείτες το ’21,σελ.27
Ιστορία του Ελληνικού Έθνους,τόμος ΙΒ,σελ,99